Rektor UO: Nasz statek jest na właściwym kursie

– Nie wiemy, jak wzburzone będą wody, które są przed nami. Ale naszą troską i celem jest uczynienie wszystkiego, żeby ten statek był solidnie zabezpieczony, dobrze ożaglowany i żeby był w stanie przetrwać nawet niespodziewane sztormy i szkwał – stwierdził w rozmowie z mediami.

Konferencja prasowa z udziałem byłego już rektora UO prof. dr hab. Marka Masnyka i nowego rektora, prof. dr hab. Jacka Lipoka, odbyła się tuż przed uroczystą inauguracją. Prof. dr hab. Marek Masnyk podsumował na niej krótko dwie swoje kadencje rektorskie, a prof. dr hab. Jacek Lipok w skrócie opowiedział o planach i wizji. Podczas uroczystej inauguracji, która odbyła się 3 października 2024 r. w Auli Wydziału Teologicznego UO, obydwaj mieli okazję, by znacznie rozwinąć podsumowanie i omówienie planowanych działań.

 
Prof. dr hab. Marek Masnyk w mowie końcowej wspominał, że z Uniwersytetem Opolskim związany jest od pół wieku. – Miejsce to stało się dla mnie drugim, jeśli nie pierwszym domem – mówił. – Przybyłem do Opola zaraz po maturze, w 1975 roku. Za mną długi akademicki szlak: od studenta historii ówczesnej Wyższej Szkoły Pedagogicznej do Rektora Uniwersytetu.

Opowiedział m.in. o osobach, które ukształtowały jego ścieżkę naukową i o najważniejszych punktach swojej ścieżki zawodowej: pracy w Komitecie Nauk Historycznych PAN, pełnieniu funkcji wiceprzewodniczącego Konferencji Rektorów Uniwersytetów Polskich, blisko trzydziestoletnim kierowaniu katedrą, funkcjach prodziekana i dziekana (trzykrotnie) wydziału Historyczno-Pedagogicznego, prorektora (dwukrotnie) ds. dydaktyki i spraw studenckich. – W 2016 roku zdecydowałem się stanąć do wyborów o przywództwo w uniwersytecie. Nie tylko po to, by pozostawić po sobie ślad, ale podtrzymać to „długie trwanie” wyjątkowej instytucji, jaką jest uniwersytet – dodał.

 
Odwołując się do słów wypowiedzianych przed laty przez prof. Franciszka Marka, doktora honoris causa UO i pierwszego demokratycznie wybranego rektora UO, prof. dr hab. Marek Masnyk stwierdził: – Mam poczucie dobrze spełnionego obowiązku, postępowałem właściwie, nie zawiodłem. (…) Uważam, że bilans tych ośmiu można uznać za pozytywny.

Przypomniał przy tym m.in. o znacznym skoku, jaki UO wykonał w czasie jego kadencji np. w rankingu Fundacji Edukacyjnej „Perspektywy”: w 2016 r. nasza uczelnia sklasyfikowana była na 15. miejscu wśród uniwersytetów i w szóstej dziesiątce akademickich uczelni publicznych. W roku ubiegłym awansowaliśmy na 24. miejsce wśród uczelni akademickich i 7. wśród uniwersytetów. – Tę wysoką pozycję utrzymaliśmy w tym roku: mamy 8. miejsce ex aequo z Uniwersytetem Śląskim i 26. miejsce wśród uczelni akademickich w kraju. To pokazuje, niezależnie od tego, jak traktujemy rankingi, że dokonał się u nas ogromny jakościowy skok – mówił były już rektor UO.

Co zadecydowało o tak dobrej pozycji UO w świecie akademickim? Prof. Marek Masnyk – zarówno podczas mowy inauguracyjnej, jak i konferencji prasowej przed inaugurację – wymienił powołanie na UO kierunku lekarskiego, konsolidację z Państwową Medyczną Wyższą Szkołą Zawodową i powołanie Wydziału Nauk o Zdrowiu, przynależność UO od 2019 r. do sieci Uniwersytetów Europejskich, potem Sojuszu Forthem, a od wiosny tego roku – do Europejskiego Stowarzyszenia Uniwersytetów. – Działamy w małym regionie, ale nie czujemy kompleksów wobec dużych metropolitarnych uczelni. Musimy znacznie więcej pracować, by skracać dystans, który dzieli nas od tych wielkich i najlepszych – wyjaśniał.

Prof. Masnyk przyznał, że nie wszystko w tych ostatnich latach przebiegało bezproblemowo, wspominając tak dramatyczne fakty, jak wybuch wojny w Ukrainie czy pandemię Covid-19. – Pandemia została w nas jako traumatyczne doświadczenie życiowe. Ciągły strach o dziś, o jutro, troska o siebie i swoich bliskich – wspominał. – Tematu śmierci covidowej nie dało się uniknąć. Każde posiedzenie senatu, kolejne inauguracje roku akademickiego rozpoczynałem od odczytania wyjątkowej listy nieobecności. W życiu naszej wspólnoty uniwersyteckiej chwile pożegnań to zawsze były momenty trudne i bolesne. Każdy kogoś stracił: przyjaciela, koleżankę, kolegę….

W końcówce swojego wystąpienia zwrócił się do nowych władz UO: – Oddaję w państwa ręce uczelnię w dobrej, jeśli nie w bardzo dobrej sytuacji. Największą jej wartością są studenci i pracownicy. Studiuje u nas blisko 9 tys. studentów, w tym 80 w szkole doktorskiej. Zainteresowanie studiami w uniwersytecie nie słabnie, chociaż świadomi jesteśmy, że nie jest łatwo sprostać konkurencji ze strony dużych ośrodków akademickich, a i niż demograficzny robi swoje. Jesteśmy największym w Opolu pracodawcą (…). Znakomicie realizujemy projekty naukowe, dydaktyczne i inwestycyjne.

Dodał też: – Żegnając się z uniwersytetem, z tą zaszczytną funkcją, którą dane mi było sprawować przez osiem lat, życzę wspólnocie uniwersyteckiej, studentom i pracownikom, mieszkańcom mojego miasta i regionu, aby odważyli się marzyć, że żyją w miejscu, w którym Uniwersytet Opolski, ze względu na swój autorytet, potencjał badawczy i dydaktyczny pełni rolę przywódczą dla małego, milionowego regionu. Rolę inspirującą, wzorcotwórczą i mobilizującą nas wszystkich do działania i wspierania tych, co za uniwersytet biorą odpowiedzialność. Włodarzom miasta i regionu chcę przypomnieć, że najwyższa pora uznać naukę i edukację za nasz regionalny przemysł. Tu nie ma i nie będzie wielkiego przemysłu, nie będą dymić kominy, a dobrem naturalnym, ważniejszym niż przemysł, jest i pozostanie nauka i edukacja.

Prof. M. Masnyk dziękował za minione lata najbliższym współpracownikom i zespołowi, władzom samorządowym miasta oraz regionu. 

Swoje wystąpienie rozpoczął i zakończył odwołując się do myśli prof. Tadeusza Kotarbińskiego: „Nie bądź gałganem, rób coś, kochaj coś, zostaw po sobie ślad”. – Przed ośmioma laty, w mowie inaugurującej moją pierwszą kadencję rektorską, posłużyłem się tą myślą profesora Tadeusza Kotarbińskiego (…). Towarzyszyła mi ona przez cały ten miniony czas – mówił, rozpoczynając swoje wystąpienie. Kończąc je, znów do niej nawiązał, mówiąc: – W lipcu, na spotkaniu bardziej towarzyskim, niż formalnym, spotkałem się na kolacji z najbliższymi moimi współpracownikami. Na kawie, przy lampce wina, raptem 10 osób. W prezencie otrzymałem obraz, nawiązujący do kalendarza akademickiego UO z 2023 roku, w którym wcieliłem się w postać Wiedźmina z powieści Sapkowskiego. Umiejscowiono mnie na tym obrazie na tle Collegium Maius z parafrazą sentencji profesora Kotarbińskiego: Nie byłeś gałganem, zrobiłeś wiele, kochałeś mocno, zostawiłeś w nas po sobie ślad. Przyjmuję to za najlepszą ocenę moich kadencji.

Po mowie prof. dr hab. Marek Masnyk przekazał insygnia władzy rektorskiej – łańcuch, berło i pierścień – obejmującemu funkcję rektora prof. dr hab. Jackowi Lipokowi, który tuż po tym wygłosił swoją mowę inauguracyjną.

– Szanowni przedstawiciele wspólnoty akademickiej Uniwersytetu Opolskiego, wielce szanowni goście, jako rektor Almae Matris Opoliensis, jestem dumny, że dane mi będzie aktywnie uczestniczyć w dalszej realizacji marzenia, które trzydzieści lat temu stało się rzeczywistością – rozpoczął swoje wystąpienie nowy rektor UO. – Stwierdzenie „stało się” odzwierciedla nadzwyczajne zaangażowanie wielu osób, reprezentujących różne środowiska, lecz zjednoczonych w dążeniu do utworzenia Uniwersytetu Opolskiego, dzisiaj dojrzałej, choć wciąż młodej uczelni akademickiej, jedynego klasycznego uniwersytetu w regionie.

W pierwszych zdaniach wystąpienia wyraził solidarność z mieszkańcami Opolszczyzny i sąsiednich regionów, którzy stracili dorobek życia w niedawnej powodzi. – Uniwersytet Opolski będzie nadal wspierał potrzebujących, wykorzystując w tym celu swoje zasoby i możliwości działania – mówił.

Potem zwrócił się do samorządu studenckiego, wyrażając wdzięczność za jego działania na rzecz włączania nowo przyjmowanych studentów do społeczności akademickiej. – Stajecie się Państwo w ten sposób odpowiedzialnymi współgospodarzami naszej Almae Matris. Współgospodarzami, których potrzeby i sugestie dotyczące zagospodarowania przestrzeni Uniwersytetu są słuchane i traktowane z najwyższą powagą – podkreślił.

Nawiązując do sentencji „Navigare necesse est” (żeglowanie jest koniecznością) zwrócił się natomiast do rozpoczynających rok akademicki nowych studentów UO: – Chcę Was zapewnić, że to jest właściwy statek, a wy wybieracie się w piękny rejs. Tym, którzy dokonali tego wyboru po raz pierwszy, a jest to ponad 3300 osób, nie mogę zagwarantować wyłącznie słonecznej pogody i łagodnej bryzy, ale ufam, że kiedyś docenicie także walory przygodnych szkwałów, dzięki którym zyskacie wiarę we własne umiejętności. Proszę też byście pamiętali, że w chwilach, w których przeciwny wiatr nadmiernie utrudni waszą akademicką podróż, nie pozostajecie sami. Staramy się, by zawsze ilekroć zachodzi taka potrzeba, wspierały was profesjonalnie przygotowane osoby, do których można i warto się zwrócić.

Mówił również o już zainicjowanych działaniach i zmianach na UO. – Tworzymy komplementarne obszary działań dedykowanych jakości kształcenia i sprawom studiujących, powierzając je pieczy prorektorów odpowiednio ds. kształcenia i ds. studentów i zaangażowaniu pracowników biur: dydaktyki i jakości kształcenia oraz biura spraw studenckich. (…) Wdrażamy systemowe plany zarządzania nieruchomościami, a wkrótce rozpoczniemy tworzenie polityki podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników. Usprawniamy komunikację, organizując systematyczne spotkania jednostek. Dzielimy się odpowiedzialnością za konkretne działania, które staramy się właściwie adresować, w oparciu o wciąż rozwijane kompetencje pracowników. Dostosowujemy strukturę uczelni do czekających nas zadań, kontynuując zainicjowane zmiany organizacyjne – wymieniał. – Dążąc do koncentracji i optymalnego wykorzystana kompetencji tworzymy zespoły i centra badawcze – prócz funkcjonującego MCBR utworzone zostały Centrum Badań Granic i Regionów oraz Centrum Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi im. Fundacji La Strada. A dwa kolejne: centrum zajmujące się problematyką migracji i depopulacji oraz centrum badań nad epokami wczesnonowożytnymi, powstaną w najbliższym czasie. Równocześnie sukcesywnie upraszczamy procedury wpływające także na ich funkcjonowanie. Będziemy kontynuowali te działania, by wzmacniać kluczowe obszary badań naukowych prowadzonych w naszej uczelni, ich jakość i wartość uzyskanych wyników. W ten sposób zyskamy dodatkowe możliwości finansowania tej sfery aktywności ze środków zewnętrznych pozyskanych w konkursach krajowych i międzynarodowych. Kontynuujemy wspomniane działania także po to, by jako Uniwersytet Europejski aktualizować ofertę edukacyjną gwarantującą w równym stopniu zdobycie gruntownego wykształcenia akademickiego i uzyskanie kompetencji cenionych przez pracodawców.

Mówił także o potrzebie szerszej współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym i budowania relacji w przestrzeni europejskiej. – Niezwykle ważnym atrybutem wspomnianej przestrzeni jest odwaga w głoszeniu poglądów i przydana jej wolność akademicka, wiążąca się nieodmiennie z odpowiedzialnością za wypowiadane słowa i dokonywane wybory. Wymagajmy od siebie i pozostałych członków naszej wspólnoty, w tej właśnie kolejności, szacunku dla prawdy i osób tej prawdy poszukujących, szacunku dla różnorodności postaw i poglądów, a także akceptacji prymatu rozumu koegzystującego na równych prawach z sercem – dodał.

W uroczystej inauguracji roku akademickiego na UO wzięli udział m.in. wojewoda opolska Monika Jurek, marszałek woj. opolskiego Szymon Ogłaza i prezydent Opola Arkadiusz Wiśniewski. – Przez ostatnie trzy tygodnie mój czas, umysł i cała moja działalność skupiona była na powodzi (…). Ale cieszę się, że dzisiaj mam okazję przekonać się, że życie toczy się normalnie. Jest październik i w mury uczelni wstępują nowi studenci, by rozwijać swoje skrzydła i posiąść wiedzę – mówiła wojewoda. Dziękowała ustępującemu rektorowi za minione 8 lat podkreślając, że jego praca przyczyniła się nie tylko do rozwoju uczelni, ale również regionu. – Dzięki pana wizji, zaangażowaniu, determinacji Uniwersytet Opolski zdobył uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą, stając się wzorem nowoczesności i innowacyjności – dodała. Zwracając się do nowych władz uczelni mówiła: – Składam państwu szczególne słowa uznania i gratulacje. Panie rektorze, jestem pewna że będzie pan kontynuował wspaniałe tradycje i wniesie własne, świeże spojrzenie na przyszłość. Życzę wytrwałości, skuteczności i dalszego rozwoju naszej uczelni.

Marszałek województwa opolskiego Szymon Ogłaza podkreślił, że – podobnie jak nowy rektor UO – on także debiutuje występując na UO w nowej roli: jako marszałek. – To wielki zaszczyt być tu, podczas tak ważnego dla całej naszej wspólnoty regionalnej wydarzenia. Trudno wyobrazić sobie region bez uniwersytetu, a i uniwersytet bez regionu z pewnością byłby uboższy – mówił.

Dziękował ustępującemu rektorowi, który jak podkreślił, stał na czele uniwersytetu w trudnych, burzliwych czasach, wymagających elastyczności i szybkiego podejmowania wielu nowych działań w wielu dziedzinach życia. – Następcy, panu profesorowi Jackowi Lipokowi życzę, aby waga urzędu, który obejmuje, nie przeciążyła go, bo mam świadomość, jak wielkim wyzwaniem jest kierowanie uniwersytetem, którego historia ściśle związana jest z regionem – dodał.

Wspomniał o trzech ważnych dla regionu i uczelni wydarzeniach, które sprawiły, że całe środowisko było jednością – bez względu na polityczne opcje i inne podziały: o powołaniu uniwersytetu, obronie województwa opolskiego oraz działaniu na rzecz utworzenia w Opolu Wydziału Lekarskiego. – Życzę Panu, by najbliższe lata były dla Pana, uczelni i regionu jak najbardziej satysfakcjonujące – dodał marszałek Ogłaza.

Wspomniał, że dzień wcześniej miał okazję spotkać się z prof. dr hab. Jackiem Lipokiem na rozmowie. – Jestem przekonany, że pomysłów do współpracy nam nie zabraknie – zaznaczył. – A nawiązując do słów prezydenta Opola, wypowiedzianych podczas obchodów 30-lecia UO, że uniwersytet jest perłą w koronie Opola dodam, że uniwersytet jest także perłą w koronie województwa opolskiego – mówił Szymon Ogłaza. – Proszę wybaczyć, że wciąż wymieniam Uniwersytet Opolski jako pierwszy wśród innych opolskich uczelni. Robię to nie tylko dlatego, że dzisiaj znajdujemy się na inauguracji roku akademickiego właśnie tu. Także dlatego, że jestem absolwentem Uniwersytetu Opolskiego, więc zawsze będzie mi to szczególnie bliska uczelnia. To tutaj właśnie, 21 lat temu, miałem okazję rozpocząć naukę, ale też niezwykłą przygodę. Przygodę, która zaprowadziła mnie do tego miejsca, w którym dzisiaj się znajduję. Gratuluję tym wszystkim, którzy dzisiaj zaczynają tu swoje studia. Liczę, że podobnie jak w moim wypadku, będzie to miłość od pierwszego wejrzenia, która wiąże na długo.

Wiceprezydent Opola Maciej Wujec także gratulował minionych 8 lat ustępującemu rektorowi. – To były lata pełne bardzo dobrych, ważnych wydarzeń dla uniwersytetu, ale też lata bardzo trudne – mówił. Życzył nowym władzom, by w skali kraju nauka, technologia i rozwój były na pierwszym miejscu. Środowisku akademickiemu życzył, by miało odwagę ubiegać się o to, co dla niego korzystne i reagować na to, co niekorzystne. – A jeśli chodzi o współpracę z miastem i regionem, na różnych polach, to życzę państwu i sobie, by była ona nadal na jak najwyższym poziomie, tak by zaspokoić wszelkie potrzeby środowiska akademickiego – dodał Maciej Wujec. – Pracownikom naukowym życzę, aby regulacje pozwoliły im skupić się na nauce, tak by nie musieli marnować czasu na poszukiwanie punktów i znaleźli czas na doskonalenie się i rozwój. A studentom – by wykorzystali tę podróż okrętem, o którym mówił Magnificencja w swoim przemówieniu, oraz by skorzystali z potencjału, który daje uniwersytet.

Podczas inauguracji prorektor ds. nauki dr hab. Daniel Pietrek, prof. UO poinformował o licznych listach gratulacyjnych nadesłanych do władz UO i odczytał list od marszałka Sejmu Szymona Hołowni. Prorektor Uniwersytetu Opolskiego ds. kształcenia dr hab. Anna Weissbrot-Koziarska, prof. UO poprowadziła ceremonię ślubowania nowo przyjętych w mury UO studentów i doktorantów. Natomiast wojewoda opolska Monika Jurek wręczyła w imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Medal Złoty za Długoletnią Służbę. Otrzymał go pan Jerzy Korwin Małaczyński – nauczyciel akademicki z Wydziału Prawa i Administracji, na wniosek Ministra Nauki – za wzorowe, wyjątkowo sumienne wykonywanie obowiązków wynikających z pracy zawodowej. Wykład inauguracyjny zatytułowany „Programowanie AI – co może pójść źle?” wygłosił natomiast dr hab. inż. Mariusz Pelc, prof. UO.

Głos podczas uroczystości zabrali także mgr Michał Petka, przewodniczący Samorządu Doktorantów UO oraz Aleksandra Krupop, przewodnicząca Samorządu Studenckiego UO.
– Początek roku akademickiego to szczególny moment, zwłaszcza dla studentów, bo otwieramy właśnie nowy rozdział, pełen wyzwań, możliwości i nadziei – mówiła Aleksandra Krupop. – My studenci tworzymy niesamowitą społeczność. Mamy głowy pełne pomysłów, jesteśmy otwarci na nowe, mamy żądzę poznawania świata i jesteśmy zdolni do robienia wielkich rzeczy. Wierzę, że przez najbliższe lata wspólnie zbudujemy przestrzeń, z której będziemy dumni nie tylko dzisiaj, ale też w przyszłości. Mam ogromne szczęście być częścią uczelni, która od kilku lat z powodzeniem realizuje politykę otwartości władz rektorskich na współpracę ze studentami. To nie tylko wzbogaca nasze doświadczenie edukacyjne, ale pozwala też realnie wpływać na życie środowiska akademickiego. Jestem wdzięczna za wszystkie inicjatywy, które w ostatnich latach udało się realizować wspólnie z władzami uczelni. Liczę, a nawet jestem pewna, że ten owocny dialog będzie kontynuowany w przyszłości.

Studentom rozpoczynającym edukację na UO mówiła: nie bójcie się nowych rzeczy, nie bójcie się wyzwań i nie bójcie się poznawać samych siebie. Zachęcała, by angażowali się oni w działalność samorządu, kół naukowych czy studenckie media. – Moje wystąpienie pozwolę sobie zakończyć w sposób mniej formalny. Użyję dosyć kolokwialnej, studenckiej maksymy, która jest odpowiednikiem rzymskiej sentencji „Carpe diem”. Żyjcie dla fabuły – podsumowała.

Uroczystą inaugurację roku akademickiego 2024/2025 poprowadziła Anna Maczura ze Studium Języków Obcych UO, a oprawę muzyczną zapewnił Akademicki Chór Uniwersytetu Opolskiego pod batutą pani dr Anny Sikory.