Nowi doktorzy honoris causa Uniwersytetu Opolskiego

W tym roku tytuły doktorów honorowych naszej uczelni przyjęli dwaj wybitni historycy: prof. dr hab. Tomasz Szarota oraz prof. dr hab. Marceli Kosman.

 - Cieszę, że po tylu latach znów jestem w Opolu, bo czuję się tutaj jak u siebie - przyznał profesor Marceli Kosman. - Przez 10 lat kierowałem Zakładem Historii Nowożytnej, a następnie Katedrą Historii Europy Wschodniej w Instytucie Historii opolskiej WSP. A poza tym, jestem stałym czytelnikiem i autorem „Indeksu” – podkreślił.

Profesor Tomasz Szarota nie ukrywał, że to dla niego wielkie wyróżnienie. Z dwóch powodów: – Po pierwsze, jest to mój pierwszy tytuł doktora honoris causa i podejrzewam, że ostatni. Po drugie, dopiero jak przejrzałem listę osób, które już otrzymały ten tytuł na Uniwersytecie Opolskim, zrozumiałem jak wielki zaszczyt mnie spotkał - powiedział profesor.

Jak każdego roku, uroczystość nadania tytułów honorowych odbyła się w dniu święta Uniwersytetu Opolskiego - 10 marca. O drodze do powołania naszego uniwersytetu opowiedział rektor UO prof. dr hab. Marek Masnyk. - Oddajemy dziś hołd naszym założycielom, ale musimy także patrzeć w przyszłość, by stawić czoło trudnym wyzwaniom, bo uczelnia nie funkcjonuje w próżni – mówił.

Przebieg przewodu doktorskiego i sylwetki doktorów honorowych przedstawił dziekan Wydziału Nauk Społecznych UO dr hab. Janusz Dorobisz, prof. UO.

Laudację na ich cześć wygłosił prof. dr hab. Stanisław S. Nicieja.

Uroczystość nadania tytułów doktorów honoris causa odbyło się na Uniwersytecie Opolskim po raz 24 (wcześniej podobne uroczystości odbyły się trzykrotnie w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Opolu, w latach 1985-1993. W sumie przyznano je 44 osobom.

Uroczystość odbyła się w Auli Błękitnej Collegium Maius UO, gdzie całość uświetnił występ Chóru Akademickiego „Dramma per Musica”.

Sylwetki nowych doktorów honoris causa:

Tomasz Marceli Szarota urodził się 2 stycznia 1940 roku w Warszawie, gdzie na tamtejszym uniwersytecie ukończył w 1962 roku studia historyczne i podjął pracę w Instytucie Historii PAN,
w którym do osiągnięcia wieku emerytalnego, w 2010 roku, kierował Pracownią Dziejów Polski po 1945 roku. W 1966 roku uzyskał stopień doktora, a w 1976 doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii. W 1985 roku otrzymał tytuł profesora nadzwyczajnego,
a w 1991 profesora zwyczajnego.

Najważniejsze swe prace poświęcił dziejom XX wieku, przede wszystkim okresowi II wojny światowej, ze specjalnym uwzględnieniem złożonych relacji między Polakami a Niemcami, stereotypom i uprzedzeniom narodowym, których przezwyciężenie dobrze służy idei pojednania, której Profesor Tomasz Szarota jest zdecydowanym orędownikiem. Z bogatego dorobku naukowego Profesora należy wymienić: Osadnictwo miejskie na Dolnym Śląsku w latach 1945–1948 (1969); Okupowanej Warszawy dzień powszedni (1973, wyd. niem. 1985); Stefan Rowecki „Grot” (1983); Niemiecki Michel. Dzieje narodowego symbolu i stereotypu (1988, wyd. niem. 1998); V – jak zwycięstwo. Symbole, znaki, demonstracje patriotyczne walczącej Europy. Szkice historyczne. Kronika wydarzeń (1995); Niemcy i Polacy. Wzajemne postrzeganie i stereotypy (1996, wyd. niem. 2010);
U progu zagłady. Zajścia antyżydowskie i pogromy w okupowanej Europie (2000); Karuzela na placu Krasińskich. Studia i szkice z lat wojny i okupacji (2007); Die Deutschen in den Augen der Polen während des Zweiten Weltkrieges (2009).

Profesor Tomasz Szarota jest również wydawcą licznych pamiętników i wspomnień z połowy XX wieku, autorem artykułów publikowanych w najważniejszych czasopismach naukowych, redaktorem naczelnym periodyku „Polska 1944/1945–1989. Studia i Materiały”, ale podejmuje też ważkie tematy na łamach m.in.: „Więzi”, „Tygodnika Powszechnego”, „Polityki”.

Profesor Tomasz Szarota jest członkiem Rady Naukowej Badań Historycznych PAN w Berlinie, Kolegium Programowego Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Rady Naukowej Polskiego Słownika Biograficznego.

Marceli Kosman urodził się 8 maja 1940 roku w Izbicy Kujawskiej, gdzie w tamtejszym liceum uzyskał maturę w 1957 roku i podjął studia pedagogiczne i historyczne na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Uczeń Profesorów: Gerarda Labudy i Henryka Łowmiańskiego.

Od 1961 roku nauczyciel, a po doktoracie w 1966 roku również dyrektor Liceum Ogólnokształcącego w Izbicy Kujawskiej. Od 1968 roku pracownik Instytutu Historii PAN, w którym w 1971 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w zakresie historii. W latach 1976–1982 dyrektor Biblioteki Kórnickiej PAN. W 1980 roku Marceli Kosman uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1989 roku profesora zwyczajnego. W latach 1983–1993 kierował Zakładem Historii Nowożytnej, a następnie Katedrą Historii Europy Wschodniej w Instytucie Historii opolskiej Wyższej Szkoły Pedagogicznej, od 1987 roku kierował też Zakładem Kultury Dziennikarstwa, zaś od 2003 Zakładem Kultury Politycznej w Instytucie Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 2002–2005 był rektorem Wyższej Szkoły Zarządzania i Bankowości w Poznaniu.

Jest autorem ponad 1700 publikacji, w tym kilkudziesięciu książek, m.in.: Reformacja i kontrreformacja w Wielkim Księstwie Litewskim w świetle propagandy wyznaniowej (1973); Drogi zaniku pogaństwa u Bałtów (1976); Protestanci i kontrreformacja (1978); Historia Białorusi (1979); Zmierzch Perkuna, czyli ostatni poganie nad Bałtykiem (1981); Z dziejów Biblioteki Kórnickiej (1984); Litwa pierwotna. Mity, legendy, fakty (1987); Orzeł i Pogoń. Z dziejów polsko-litewskich XIV–XX w. (1992); Cmentarze dawnego Wilna (1994); Henryka Sienkiewicza wizja Polski wspaniałej (1999); Z rozważań nad kulturą polityczną, cz. 1–2 (1998–2003); Polska – Litwa. Z odległej i bliższej przeszłości, t. 1–3 (2003–2007); Los Generała. Wokół medialnego wizerunku Wojciecha Jaruzelskiego (2008); Polska w drugim tysiącleciu, t. 1–2: Czasy narodu i państwa szlacheckiego; Dzieje nowoczesnego narodu i państwa (2007); Z historyi i kultury Wialikaha Kniastwa Litouskaha (Mińsk 2010); Dějiny Polska (Praha 2011); O Kresach w historii i legendzie, cz. 1–2 (2011–2014); Między wizją literacką i prawdą dziejową. Nad Trylogią Henryka Sienkiewicza (2015); Henryk Sienkiewicz i polityka. Studia i szkice (2016).