Sztuka jako forma debaty publicznej w Polsce

17 listopada 2016 roku o godzinie 12.00 rozpocznie się w Warszawie Ogólnopolska Konferencja Naukowa „Sztuka jako forma debaty publicznej w Polsce”. Organizatorami tego wydarzenia są Instytut Politologii Uniwersytetu Opolskiego (koordynator: dr Kamil Minkner) oraz Wydział Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego (koordynator: dr Daniel Przastek). Konferencja będzie miała miejsce przy Krakowskim Przedmieściu 3, w sali nr 1.

Konferencja ma wykazać, jak bogate, dynamiczne, niejednorodne, a przy tym interesujące poznawczo związki łączą sztukę z polityką w układzie wzajemnych sprzężeń. W celu odpowiedniej rozpiętości zakresu naszej dyskusji chcemy wziąć pod uwagę wszystkie możliwe aspekty tej tematyki, zwracając jednak szczególną uwagę na znaczenie sztuki w procesie kształtowania debaty publicznej w Polsce.

Dla politologów (nawet tych bardziej tradycyjnie ukierunkowanych) szczególnie ważne jest badanie relacji pomiędzy sztuką a działalnością organów władzy państwowej. Sztuka w odróżnieniu od władzy nie jest polityczna w swej istocie chociaż może być ona częścią oficjalnej polityki państwa. Ilekroć mówimy o aparacie cenzury albo o polityce kulturalnej, tylekroć pojawia się problem politycznych uwarunkowań sztuki chociażby w związku z wytyczaniem ram instytucjonalnych działalności artystycznej (np. instytucja mecenatu państwa, oferty stypendialne dla artystów, system galerii sztuki dofinansowywanych przez władze samorządowe itp.). Mówiąc o tego rodzaju wtórnym upolitycznieniu sztuki należy podkreślić również możliwości wykorzystania dzieł artystycznych w charakterze instrumentów działania politycznego. Szczególnie jest to widoczne w przypadku sztuki propagandowej, jak w przypadku socrealizmu czy sztuki nazistowskiej. Niemniej jednak, sztuka była także wykorzystywana do polemiki z systemem. Tak było w okresie PRL czy współcześnie, pokazując swój prawdziwie krytyczny charakter, jak w przypadku dzieł m.in.: Katarzyny Kozyry czy Artura Żmijewskiego, Doroty Nieznalskiej czy sztukach Pawła Demirskiego, Moniki Strzępki, diagnozach społecznych wywiedzionych ze spektakli Krzysztofa Warlikowskiego. Prace te jednocześnie uwalniają działalność artystyczną od bieżącego, publicystycznego uwikłania politycznego na rzecz demaskacji reguł ideologicznych kształtujących społeczne status quo w takich sferach jak obyczajowość, seksualność, podziały ról płciowych, dominujące wartości religijne.

Główne cele tego spotkania naukowego, to nie tylko przedyskutowanie kluczowych problemów teoretycznych i praktycznych, ale też „zinwentaryzowanie” subśrodowiska badaczy polityki, zajmujących się sztuką i kulturą popularną, instytucjonalnym charakterem kultury, polityką kulturalną, wolnością wypowiedzi oraz wyodrębnienie dylematów i wyzwań w tym zakresie. Jeśli spotkanie okaże się owocne planowane jest w przyszłości cykliczność tego przedsięwzięcia i być może nawet uruchomienie osobnej serii wydawniczej.